rok 2020/2021

Jesteśmy dziećmi Wszechświata

We wtorek 12 stycznia 2021 r. zakończyliśmy emisję wykładu pt. „Jesteśmy dziećmi Wszechświata”, który przygotował i przedstawił dr Andrzej Boczarowski z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Ten dość wymagający intelektualnie wykład został przepięknie graficzne opracowany przez dr Boczarowskiego, tak aby ułatwić naszym studentom zapoznanie się z trudnymi zagadnieniami.
Na wykładzie studenci poznali teorie początków Wszechświata oraz zapoznali się z ewolucją gwiazd. Poznali podstawowe cztery pierwiastki tj wodór, węgiel, tlen i azot, które stanowią podstawowy budulec ciał organizmów ziemskich i stanowią aż 96.3 % masy organizmu człowieka.
Wszechświat powstał 13,8 miliardów lat temu, a zaczątki Ziemi w rodzącym się Układzie Słonecznym datowane są na 4,6 mld l.t. Prawie cały wodór powstał wraz z rodzącym się Wszechświatem. Wszystkie pozostałe pierwiastki budujące nasz świat utworzone zostały podczas syntezy jądrowej w termonuklearnych piecach kolejnych generacji gwiazd i podczas agonii gwiazd supernowych.

Historia brudu

Rok 2020 zakończyliśmy transmisją wykładu pt. „Historia brudu”, która miała miejsce w dniach od 19 do 23 grudnia 2020 r. Znany popularyzator nauki, red. Wiktor Niedzicki z Politechniki Warszawskiej zajął się czystością i brudem. Historią mycia i osiągnięciami nauki w tej dziedzinie. Nasi studenci poznali wynalazki i rozwiązania techniczne, niezbędne by dbać o czystość. Odwiedzili biedne ludy, które mimo ubóstwa dbają o czystość myjąc się i piorąc. Nasz wykładowca przypomniał także polskich królów, którzy kąpali się często. Studenci dowiedzieli się, jak i czym myli się ludzie przed wiekami, jaka jest różnica między mydłem starożytnych, naszym mydłem i mydłem w płynie, a także skąd wziął się prysznic. Końcówka wykładu dotyczyła dbałości o czystość, czyli bardzo ważnej dziedziny gospodarki, zwłaszcza we współczesnych okolicznościach pandemii.
Mamy nadzieję, że był to jeden z ostatnich wykładów online i że nadchodzący rok pozwoli nam spotykać się bez przeszkód na sali wykładowej. Tego wszystkim życzymy.

Po nitce do kłębka, czyli o szukaniu śladów na miejscu przestępstwa

W dniach 5-9 grudnia 2020 r. transmitowaliśmy wykład dr Joanny Stojer-Polańskiej pt. „Po nitce do kłębka, czyli o szukaniu śladów na miejscu przestępstwa”. Wykład tej znanej wykładowczyni i popularnej autorski książek dla dzieci z kryminalistyki z Uniwersytetu SWPS z Warszawy został z zainteresowaniem przyjęty przez naszych studentów. Bo przecież wszyscy lubią zagadki detektywistyczne.

Na wykładzie studenci znaleźli odpowiedzi na takie pytania jak: Skąd wiadomo, kto jest sprawcą przestępstwa? Jak to ustalić? Co mogą nam powiedzieć ślady kryminalistyczne? Obecnie ślady są badane w nowoczesnych laboratoriach. Można zbadać DNA, ślady linii papilarnych oraz ślady w cyberprzestrzeni. Czy kiedyś było trudniej ustalić, kto złamał prawo? Czy możliwości współczesnej kryminalistyki dają pewność, że nie istnieje przestępstwo doskonałe? Nasza wykładowczyni opowiedziała także o zagadkach rozwiązanych dzięki nietypowym śladom, wcale nie dzięki odciskom palców, czy poprzez ślady butów. Ślady pamięciowe, ślady kłamstwa oraz „ślady na duszy” także prowadzą do wyjaśnienia sprawy, ponieważ śladem może być wszystko, co pozwala na ustalenie tego, co się faktycznie wydarzyło J

W związku z wykładem ogłosiliśmy także konkurs mikołajkowy na prace rysunkowe z odpowiedzią na pytanie „Jakie ślady mógłby zostawić Mikołaj”. Na naszych studentów czekają wspaniałe nagrody książkowe autorstwa dr Joanny Stojer-Polańskiej.

Czy diamenty to brylanty? Historie niezwykłych kamieni szlachetnych

 

Geologia jest jedna z dziedzin, którą bardzo interesują się nasi studenci – mają swoje zbiory minerałów i potrafią zajmująco o tym opowiadać. Dostaliśmy od nich zdjęcia swoich kolekcji geologicznych i filmy, na których opowiadają o swoich najcenniejszych zbiorach. Ale w ubiegłą sobotę wszyscy nasi studenci mogli poszerzyć swoje zainteresowania geologiczne, gdyż wyemitowaliśmy dla nich wykład z geologii, który przygotowała i przedstawiła dr Agata Jurkowska, znana i popularna wykładowczyni, na codzień prowadząca wykłady dla studentów z AGH w Krakowie. Był to wykład pt. „Czy diament to brylant? Historie niezwykłych kamienie szlachetnych”, który obfitował w ciekawe wiadomości, ważne informacje oraz zdumiewające dzieje niektórych kamieni szlachetnych.
Kamienie szlachetne od zawsze wzbudzały zainteresowanie ludzi, ze względu na swoje właściwości takie jak: intensywny połysk, przeźroczystość czy też kolor. Wykorzystywane są one głównie w jubilerstwie i zdobiły nie tylko korony królów, ale także pierścienie, misy i wazy. Kamieni szlachetnych jest wiele i każdy z nas zapewne potrafi wymienić nazwy kilku z nich: diament, szmaragd, rubin. Ale który z nich jest najcenniejszy? Jak się je wydobywa oraz skąd są pozyskiwane? Które z nich można znaleźć w Polsce? Na te oraz na inne pytania zajmująco odpowiadała dr Jurkowska.

Wyciąganie wraków z dnia morza i szpiegowanie wynalazców z przeszłości – czyli co naukowiec robi w muzeum?

We wtorek 10 listopada zakończyła się projekcja wykładu przygotowanego i przedstawionego przez dr Monikę Koperską ze Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki pt. ”Wyciąganie wraków z dna morza i szpiegowanie wynalazców z przeszłości – czyli co naukowiec robi w muzeum”.

Podczas wykładu nasi studenci dowiedzieli się, jacy specjaliści muszą pracować nad tym, aby muzeum wyglądało tak jak wygląda i zawsze kojarzyło się z ciekawym miejscem. Naukowcy z różnych dziedzin nauki i konserwatorzy sztuki muszą czasem wykonywać bardzo nietypowe prace – np. szukać wraków na dnie morza, a potem wyciągnąć je tak, żeby nic nie uległo zniszczeniu. Czasem wymaga się od nich, aby przyspieszyli lub spowolnili procesy fizyko-chemiczne w otoczeniu danego obiektu. Bywa też, że szpiegują wynalazców z przeszłości. Dr Monika Koperska barwnie opowiadała studentom o tych i innych historiach dotyczących pracy w muzeum. Pokazała też jak wykonać domowy kolorymetr. Po wykładzie miała miejsce ciekawa dyskusja, gdzie studenci pytali o skład chemiczny obecnego papieru, a także o to dlaczego drewno w zatopionym statku nie spróchniało 🙂

Czy można zobaczyć ciepło?

W dniu 17 października 2020, tematem wykładu  r. pt. „Czy można zobaczyć ciepło?”, były przemiany termiczne w ciele człowieka. Było to kolejne spotkanie z dr. n. med. hab. fiz. Armandem Cholewką prof. Uniwersytetu Śląskiego – jednym z ulubionych wykładowców studentów Małopolskiego Uniwersytetu dla Dzieci. Nasz wykładowca zaprezentował studentom najnowocześniejszy sprzęt do obrazowania termicznego i opowiedział o współczesnych metodach termowizji. Studenci dowiedzieli się, które części naszego ciała są najbardziej wrażliwe na utratę ciepła i dlaczego. Otrzymali odpowiedzi na takie pytania jak: Co to jest temperatura? Jak ją mierzyć? Jak wygląda mapa termiczna naszego ciała? Czy temperatura ciała człowieka jest ważnym wskaźnikiem naszego zdrowia i dlaczego? Kiedy nasz organizm może ulec wyziębieniu, a kiedy przegraniu i czym to grozi? Wykład był połączony z wieloma zaskakującymi pokazami, w których z radością uczestniczyli studenci obecni na sali wykładowej.

Co to jest sztuczna inteligencja i czy należy się jej obawiać?

W sobotę, 3 października 2020 r. odbyła się inauguracja 13 roku akademickiego na Małopolskim Uniwersytecie dla Dzieci. Po długiej przerwie spotkaliśmy się na żywo w sali wykładowej. Nasi studenci czekali ponad pół roku na wykład prof. dr hab. inż. Ryszarda Tadeusiewicza z Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie.

Tutaj można obejrzeć film z tego Wydarzenia, natomiast tutaj znajduje się link do galerii zdjęć  zrobionych przez Zuzanne Kanię.

Wykład pt. „Co to jest sztuczna inteligencja i czy należy się jej obawiać” był wspaniałym rozpoczęciem kolejnego cyklu wykładów. Poza szczegółową odpowiedzią na tytułowe pytanie, Pan Profesor scharakteryzował również aktualne zastosowania sztucznej inteligencji. Posługując się metaforą archipelagu Wykładowca opisał szereg oddzielnych metod, które są stosowane do badań nad sztuczną inteligencją. W swoim wykładzie zawarł również odpowiedź na często formułowane pytanie, czy rozwój sztucznej inteligencji doprowadzi do tego, że maszyny będą mogły służyć nam jeszcze skuteczniej i sprawniej niż dotychczas – czy też stanie się źródłem zagrożeń.
Ten porywający wykład był pełen ciekawostek i anegdot. Profesor już od pierwszych zdań zaciekawił studentów, dla których zagadnienia sztucznej inteligencji są bardzo atrakcyjne. Na koniec spotkania, odbyła się ożywiona dyskusja z Wykładowcą, a pytania które padały z sali zaskakiwały zrozumieniem treści wykładu. Nasi studenci pytali m.in. o prawne implikacje decyzji podejmowanych przez inteligentne urządzenia, o możliwość podjęcia błędnych decyzji na podstawie fałszywych danych wejściowych, a także o zasób umiejętności robota, który przez cały wykład towarzyszył Panu Profesorowi na katedrze.
Podczas wykładu były wykorzystywane między innymi obrazki z książki dla dzieci zatytułowanej „Alicja w Krainie Przyszłości – czyli jak działa sztuczna inteligencja”. Książka ta jest dostępna w księgarniach. Na marginesie warto dodać, że książka ta będzie w tym roku wydana w siedmiu językach w różnych krajach.

A tak o tym Wydarzeniu napisał na swoim blogu prof. Tadeusiewicz.